Tüm blog yazıları
PANDEMİ, YENİ DÖNEM ve UZAKTAN ÇALIŞMA
Nis 12 2021
Genel
“Hayat, biz başka planlar yaparken başımıza gelen şeydir.” (John Lennon)
Lennon, bu sözü daha çok insanların bireysel yaşam süreçleri üzerine söylemiş olmalı ancak yaşadığımız son 15-16 ay bu nefis sözün toplumlar hatta tüm dünya topluluğu için de geçerli olabileceğini gösterdi!
…
2019 sonunda ortaya çıkan ve yarattığı hızlı salgın etkisi nedeni ile pandemiye neden olan Covid-19 virüsü, bütün gücüyle kendi yaşam mücadelesini verirken tüm dünyadaki insanların yaşam ve özellikle de iş biçimlerini ciddi anlamda değiştirdi.
Global ekonomi ölçeğinde durum pek iç açıcı değil. Orta sınıf küçülürken yoksulluk daha da büyüyor. Ancak sonuçta bu bir savaş ve insanoğlunun tekrar ayağa kalkmaktan başka seçeneği yok.
Bu savaşın sonucu açısından en büyük belirleyici ise iş ve çalışma şekillerini olabildiğince çabuk koşullara göre güncellemek ve üretimi / katma değer yaratımını sürdürmek.
Bu yazıda pandemi ile iş hayatının tam merkezine hızla yerleşen uzaktan (ya da bir diğer deyişle evden) çalışma modelinin durumuna göz atmaya çalışacağız.
Aslında uzaktan çalışma hayatımıza çoktan girmeye başlamış bir kavramdı. Pandemi, bu modelin çok daha büyük bir hızla yaygınlaşmasına vesile oldu diyebiliriz. Gerçi yazılım gibi alanlarda çalışanların hatırı sayılır bir kısmı pandemi öncesi uzaktan çalışmaya başlamışlardı ancak örneğin bankacılık ve benzeri sektörler çalışanlarının 2020 içerisinde ve sonrasında kalıcı olarak bu yoğunlukta kullanabileceği pek de tahmin edilemezdi.
Mart 2020’de salgın nedeni ile (fiziki) kapılarını kapatarak öğrencilere uzaktan eğitim vermeye başlayan Chicago Üniversitesi İşletme Fakültesinde çalışan profesörler Jonathan Dingel ve Brent Neiman’ın “uzaktan çalışabilme oranı” üzerine yaptıkları araştırmadan sektörel olarak şu sonuçlar çıktı; uzaktan çalışabilme oranı teknoloji/yazılım işlerinde yüzde 100, eğitim alanında yüzde 98, hukuk işlerinde yüzde 97, finansta yüzde 88, satış ve ilgili alanlarda yüzde 28, ulaşımda yüzde 3, tarım/balıkçılık/ormancılıkta yüzde 1. (Listenin tamamı yukarıdaki linkte yer alıyor.)
Dünyada ve ülkemizde bir seneden fazla bir süreden beri modeli uygulayan sektörler ve şirketler/kurumlar gün geçtikçe (ve Covid-19’un hayatta kalma mücadelesi arttıkça) modele uyum sağlıyor ve kalıcı hale getiriyorlar. Bu kapsamda verimliliğin düşmemesi hatta yükselmesi içinde gerekli önlemler alınıyor.
Peki, asıl oyuncular yani çalışanlar açısından durum nasıl?
Ülkemizde 10 Mart 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 31419 sayılı yönetmelik ile uzaktan çalışmanın yasal yapısı ortaya kondu. Bu yönetmelikle özellikle çalışanların hak ve sorumlulukları kanunen belirlendi.
Temmuz 2020’de Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), COVID-19 ortamında ve sonrasında uzaktan çalışma ile ilgili uygulanabilir bir doküman olma özelliği taşıyan ve bir gelecek perspektifi sunan bir Uygulama Kılavuzu yayımladı. Bu kılavuz daha sonra ILO Türkiye Ofisi tarafından Türkçe’ye çevrilerek yayımlandı.
“Kılavuzda uzaktan çalışma konusu, çalışanların esenliğinin sağlanması ve üretkenliğinin sürdürülmesi, toplumsal cinsiyet, güven ve örgütsel kültür, çalışanları desteklemeye yönelik politika önlemleri ve COVID-19 sonrasında uzaktan çalışmanın geleceği boyutlarıyla değerlendiriliyor ve tavsiyeler veriliyor.” (Alıntı; www.ilo.org)
Bu dönemde tercihten çok zorunluluk ya da gereklilikten dolayı evden çalışmaya başlayanlar için konunun hem olumlu hem de olumsuz tarafları var. Özellikle metropollerde yaşayanlar için trafik derdinden kurtulmak başlı başına bir artı. Ancak diğer yandan evlerin çalışma koşullarına uygunluğu ve sosyal bir takım alışkanlıkların oluşturduğu paradigmaları değiştirmek ve yenilerine uyum sağlamak da çok kolay olamayabiliyor.
Nihai olarak, çok farklı araştırmaların sonuçlarındaki ortak nokta, çalışanların en azından hibrit modele, yani hem evden hem de gerektiğinde ofiste çalışma şeklini %60’ların üzerinde tercih ettiği yönünde.
Artık çok rahatça “hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını” söyleyebildiğimize göre, şirketlerin ve çalışanların ortak paydasının, bu “YENİYİ” her iki tarafı da en üst düzeyde mutlu edecek formlara ulaştırmak ve sürekli geliştirmekten başka bir yol olmaması gibi görünüyor…
Özgür Bircan
Nisan, 2021
Kaynaklar:
www.pewresearch.org
www.resmigazete.gov.tr
bfi.uchicago.edu
www.ilo.org
bankadunyasi.com